Unieważnienie reprywatyzacji i co dalej?

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara obywatele mają problemy z interpretacją ustawy o Komisji Weryfikacyjnej, dotyczącej badania nieprawidłowości decyzji reprywatyzacyjnych. W wyniku nieścisłych przepisów wyżej wymienionej ustawy, m.in. nie było wiadomo, czy po unieważnieniu wyroków w sprawie reprywatyzacji w Warszawie, zmienia się także sytuacja lokatorów, którzy otrzymali nakaz eksmisji z kamienic będących przedmiotem postępowań.

Zgodnie z aktualnym stanowiskiem Ministerstwa Sprawiedliwości, po unieważnieniu decyzji reprywatyzacyjnej przez Komisję Weryfikacyjną, lokatorzy nie zyskują automatycznie prawa do ponownego wejścia w stosunek najmu. W odpowiedzi na zapytanie Rzecznika Praw Obywatelskich, przewodniczący Komisji Weryfikacyjnej Patryk Jaki podkreślił, że wycofanie prawomocnych wyroków eksmisyjnych byłoby sprzeczne z art. 365 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego.

Lokatorzy eksmitowani w wyniku niezgodnych z prawem decyzji reprywatyzacyjnych, mogą starać się o odszkodowanie od m. st. Warszawy – zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa. Takie ustalenia Rzecznik Praw Obywatelskich przekazał władzom stolicy.

Po wyjaśnieniu wątpliwości w sprawie eksmisji, pojawił się kolejny problem: w jakiej sytuacji znajduje się właściciel mieszkania, które nabył na wolnym rynku, a następnie dowiedział się, że Komisja Weryfikacyjna unieważniła reprywatyzację kamienicy, w której mieści się ten lokal? Przed nowelizacją ustawy (w marcu 2018 r.), takie przypadki kwalifikowano jako „zajście nieodwracalnych skutków prawnych”, co stanowiło podstawę postępowań odszkodowawczych. Obecnie nie można w ten sposób rozstrzygać spraw – jeśli daną kamienicę zamieszkuje przynajmniej jeden lokator (który nie otrzymał innego mieszkania do dnia ogłoszenia decyzji reprywatyzacyjnej). Oznacza to, że w takich przypadkach Komisja Weryfikacyjna musi unieważnić reprywatyzację w całości, czyniąc właścicielem miasto lub Skarb Państwa.

Do tego na podstawie ustawy o własności lokali ułamkowym współwłaścicielem nieruchomości gruntowej (budynkowej – przy nieprzekształconym prawie użytkowania wieczystego) nadal pozostaje właściciel lokalu  – czego ustawa o Komisji Reprywatyzacyjnej zdaje się nie uwzględniać – czytamy w komunikacie Rzecznika Praw Obywatelskich.