Nawet rok oczekiwania na wpis do księgi wieczystej
Obecnie czas oczekiwania na
wpis do księgi wieczystej wynosi
nawet rok. W niektórych przypadkach może się on wydłużyć. Od 2017 roku do sądów trafia coraz więcej wniosków. Największe trudności mają wydziały wieczystoksięgowe w dużych miastach – m.in. w Warszawie i Krakowie. Wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł zapowiada jednak zmiany.
Wpisami mają bowiem zająć się notariusze.
Problem tkwi w ustawie przekształceniowej?
Największy wpływ spraw wieczystoksięgowych jest w Warszawie. I to stolica ma spory problem w sprawnym dokonywaniu wpisów do ksiąg wieczystych. W ubiegłym roku w apelacji warszawskiej wpłynęło ponad 618 tys. wniosków. Dla porównania w apelacji białostockiej było ich niemal dwukrotnie mniej (319 tys.). W Warszawie na wpis do księgi wieczystej musimy czekać średnio 9 miesięcy. W Białymstoku – 2,2 miesiąca, Lublinie i Szczecinie – 2,1 miesiąca, natomiast Katowicach – 1,3 miesiąca.
Długi okres oczekiwania na wpis to wynik zwiększonego wpływu spraw do sądów, które prowadzą księgi wieczyste. Jest to związane z zapisami ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności.
Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekty ustaw, które mają pomóc rozwiązać ten problem. Notariusze mają zyskać nowe kompetencje. Będą mogli dokonywać wpisów dotyczących wyodrębnienia nowej nieruchomości lokalowej oraz wpisów hipoteki. Nowe przepisy mają pełnić również inne funkcje. Banki w okresie oczekiwania na wpis do księgi wieczystej nie będą mogły obciążać kredytobiorców dodatkowymi i bezzwrotnymi kosztami.
Projekty znalazły się już w wykazie prac legislacyjnych rządu. Ministerstwo Sprawiedliwości wysłało do Rządowego Centrum Legislacji również projekt ustawy, dzięki któremu
notariusze mają zyskać prawo dokonywania wpisów w księgach wieczystych. Dotychczas pewnym rozwiązaniem na wydłużony okres oczekiwania na wpis do księgi wieczystej było wydłużenie czasu pracy referendarzy i urzędników sądowych oraz wzmocnienie kadry poprzez delegacje do wydziałów wieczystoksięgowych.
Nie wszyscy popierają pomysł Ministerstwa Sprawiedliwości
Jeżeli zmiany wejdą w życie, wpis do księgi wieczystej będzie odbywał się na wzór aktu poświadczenia dziedziczenia dokonywanego przez notariuszy. Według Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych nie jest to dobre rozwiązanie. Zdaniem stowarzyszenia zaległości są teraz, jednak za rok problem ten nie będzie już tak nasilony. Prognozy na przyszły rok wskazują, że rynek wyhamuje zarówno poprzez rosnące ceny towarów i usług, jak i inflację. Nowe podmioty w postępowaniu wieczystym mogą jeszcze bardziej spowolnić całe postępowanie.
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Referendarzy Sądowych zauważa, że wprowadzenie podmiotu prywatnego jako orzecznika do sądu powszechnego jest fenomenem na skalę europejską. Takiego rozwiązania nie praktykuje żadne kraj w Unii Europejskiej.
Skąd tak długi czas oczekiwania na wpis do księgi wieczystej?
Ministerstwo Sprawiedliwości, powołując się na dane, zauważa, że w obecnym roku zauważalne jest przyspieszenie czasu załatwiania wpisów do ksiąg wieczystych. W I kw. 2022 roku średnia krajowa według europejskiego Wskaźnika Sprawności Postępowań (CEPEJ) wyniosła 97 dni. Dla porównania w 2021 roku było to 104 dni, a w 2020 roku – 109 dni.
Co jest odpowiedzialne za wydłużony okres oczekiwania na wpis do księgi wieczystej? Resort sprawiedliwości zapewnia, że w 2021 roku jedynie 2,2 proc. spraw wieczystoksięgowych (ok. 112 tys.) trwało dłużej niż 12 miesięcy. Wpływ na czas oczekiwania na wpis do księgi wieczystej mają m.in. uwłaszczenie, zaległości powstałe podczas pandemii oraz brak personelu, który jest uprawniony do dokonywania takich wpisów.
