Prawo do odpowiednich warunków mieszkaniowych podstawowym prawem człowieka wg PE

Parlament Europejski w przyjętej 21 stycznia br. rezolucji wezwał państwa członkowskie Unii Europejskiej do zapewnienia powszechnego dostępu do przystępnych cenowo mieszkań i życia w godnych warunkach sanitarnych i higienicznych, a także dostępu do zdrowej wody pitnej wysokiej jakości, sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz stałego niezawodnego dostępu do energii elektrycznej. W rezolucji europosłowie wyrazili opinię, że konieczne jest wyznaczenie celu, którego przedmiotem ma być likwidacja bezdomności do 2030 r. Zdaniem eurodeputowanych takie działania powinny zostać podjęte na szczeblu unijnym. PE wezwał Komisję Europejską oraz państwa członkowskie UE do priorytetowego traktowania kwestii efektywności energetycznej i redukcji emisji gazów cieplarnianych poprzez renowację budynków mieszkalnych zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem, czyli planem działania na rzecz zrównoważonej gospodarki UE – do 2050 r. Europa ma się bowiem stać kontynentem neutralnym dla klimatu. Zaapelował też do KE do przedstawienia do połowy bieżącego roku wniosków ustawodawczych mających na celu przeciwdziałanie traktowaniu mieszkań będącym prawem człowieka jako aktywów zbywalnych.

Problem wzrostu cen na rynku mieszkaniowym nasilił się w czasie pandemii

Choć rezolucja nie ma charakteru dokumentu wiążącego prawnie, eurodeputowani wyrazili zaniepokojenie wzrostem cen mieszkań i wysokości czynszów w państwach członkowskich w stosunku do wysokości dochodów ich obywateli. Średni wzrost cen nieruchomości mieszkalnych w Unii wyniósł w ostatnich trzech latach 5 proc. Nieodpowiednie warunki mieszkaniowe to natomiast dla gospodarki UE koszt 195 mld euro rocznie. W szczególnie trudnej sytuacji są właściciele mieszkań osiągający niskie oraz średnie dochody. Problem nasilił się w czasie trwającej pandemii COVID-19 – niski standard stał się silniej odczuwalny, bo w mieszkaniach spędza się obecnie o wiele więcej czasu. Według prognoz, w perspektywie średnioterminowej kryzys mieszkaniowy może mieć wpływ na dalszy wzrost poziomu bezdomności. Wśród propozycji eurodeputowanych jest współpraca w zakresie finansowania inwestycji socjalnych, wraz z partnerami społecznymi oraz społeczeństwem obywatelskim i sektorem prywatnym. PE wezwał KE i państwa członkowskie do zwiększenia nakładów finansowych na przystępne cenowo, energooszczędne mieszkania socjalne i publiczne, które zapewnią potrzebującym mieszkańcom UE godne warunki mieszkaniowe. Podjęte kroki mają przeciwdziałać przedstawionym przez PE problemom.

Polityka mieszkalnictwa socjalnego różni się w poszczególnych państwach członkowskich

W ocenie posłów do Parlamentu Europejskiego jedną z głównych przyczyn rosnących kosztów mieszkaniowych jest konwersja mieszkań na aktywa finansowe. Wielu inwestorów kupuje bowiem mieszkania po to, by uzyskać dodatkowe dochody oraz zwiększyć emerytury. Do tego dochodzi problem najmu krótkoterminowego, który przyczynia się do znacznego ograniczenia dostępności mieszkań, w szczególności w centrach miast turystycznych. Znaczenie mają także znaczne różnice w zakresie prowadzonej w państwach członkowskich polityki mieszkań socjalnych. Według europosłów UE może wpływać na rynek mieszkaniowy poprzez formułowanie wytycznych i zaleceń oraz podejmowanie działań w zakresie prawa podatkowego, prawa konkurencji oraz zasad pomocy państwowej.