Usprawnienie programów Czyste Powietrze i Stop Smog
Projekt ustawy przedłożony przez resort klimatu ma na celu doprowadzenie do eliminacji emisji pyłów pochodzących z tzw. niskiej emisji, czyli z sektora komunalno-bytowego – przede wszystkim dotyczy to gospodarstw domowych, lokalnych kotłowni, warsztatów oraz zakładów usługowych. Usprawnione mają zostać działania programów Czyste Powietrze i Stop Smog. Środki z programów za pośrednictwem gmin będą przekazywane osobom ubogim energetycznie, zamieszkującym domy jednorodzinne wymagające termomodernizacji. Chodzi o osoby mniej zamożne, mające z przyczyn finansowych kłopoty z zaspokojeniem potrzeb energetycznych, takich jak ogrzewanie mieszkania i wody. Termomodernizacja w budynkach jednorodzinnych dotyczy m.in. wymiany nieekologicznych i nieefektywnych starych urządzeń grzewczych na nowoczesne i ekologiczne.
Aby zwiększyć zainteresowanie samorządów tym programem, postanowiono m.in. zmniejszyć minimalną liczbę budynków zainteresowanych programem wymaganą do wnioskowania o przyznanie środków oraz skrócić minimalny wymagany okres utrzymania efektów przedsięwzięć niskoemisyjnych z 10 do 5 lat. Dopuszczone do programu mają być także budynki będące w zasobach mieszkaniowych gminy.
Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków
Dodatkowo planowane jest uruchomienie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. CEEB będzie mechanizmem informatycznym służącym do identyfikowania źródeł niskiej emisji z budynków. Umożliwi gromadzenie danych dotyczących stanu energetycznego budynków, a także informacji o formach pomocy publicznej przyznanych na termomodernizację lub wymianę kotłów w budynkach. Dzięki zgromadzonym w systemie CEEB informacjom na temat dostępnych środków finansowych na przedsięwzięcia związane z ochroną powietrza łatwiej będzie otrzymać wsparcie finansowe np. na termomodernizację budynku lub wymianę przestarzałych kotłów na węgiel i drewno. Szacuje się, że inwentaryzacja przeprowadzona przy pomocy nowego systemu obejmie ok. 5-6 mln budynków. Wstępnie będzie to 500 tys. budynków rocznie. Jednocześnie właściciele lub zarządcy budynków bądź lokali, którzy przed wejściem w życie nowelizacji ustawy eksploatowali źródła ciepła lub spalania, takie jak kotły gazowe, kotły na paliwa stałe, piece kaflowe, kuchnie węglowe, będą zobowiązani do złożenia do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta specjalnej deklaracji pisemnej o posiadaniu takich urządzeń.
Ponad 80 proc. budynków jednorodzinnych w Polsce ogrzewanych jest paliwami stałymi (w tym aż 3 mln z użyciem starych kotłów na węgiel i drewno, emitujących znaczne ilości zanieczyszczeń). Ponad 70 proc. domów jednorodzinnych nie ma żadnej izolacji cieplnej lub jest słabo ocieplona. Według autorów projektu nowelizacji ustawy ma on umożliwić poprawę warunków mieszkaniowych poprzez polepszenie stanu technicznego budynków oraz zwiększenie efektywności energetycznej. Cele te wspierają również realizację obietnicy walki o czyste powietrze, ochronę środowiska i klimatu, które premier Mateusz Morawiecki zaprezentował w exposé z 2017 r. i 2019 r.
