Celem konkursu Zabytek Zadbany jest promocja właściwej opieki nad zabytkami w zakresie wzorowo prowadzonych prac badawczych, konserwatorskich, rewaloryzacyjnych i adaptacyjnych. Ponadto intencją pomysłodawców była także promocja systematycznych działań na rzecz właściwego utrzymania zabytków. Nadzór nad eliminacjami w imieniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego sprawuje Generalny Konserwator Zabytków. Konkurs jest skierowany do właścicieli, posiadaczy i zarządców obiektów zabytkowych, które są wpisane do rejestru zabytków nieruchomych.
Konkurs obejmuje łącznie sześć różnych kategorii
W kategorii specjalnej ocenie podlega właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem. Ocenie w tej sekcji podlegają długotrwałe, trwające od min. dziesięć lat, działania, odznaczające się systematycznością i stałym zaangażowaniem w opiekę nad zabytkiem.
Wśród pozostałych pięciu kategorii są: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu, adaptacja obiektów zabytkowych, rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe), zabytki techniki (w tym budownictwo przemysłowe i inżynieryjne) oraz architektura i budownictwo drewniane. W tych kategoriach ocenie podlegają prace, które ukończono w ciągu pięciu lat przed rokiem złożenia wniosku.
Do konkursu zakwalifikowało się łącznie 119 zabytków z 15 województw. W każdej z kategorii konkursowe jury nominuje nie więcej niż cztery obiekty. Jeden z nich uzyskuje następnie tytuł laureat, a trzy pozostałe otrzymują wyróżnienia.
Jury przyznało nominacje we wszystkich kategoriach
W kategorii utrwalenia wartości zabytkowej nominacje otrzymały:
- budynek dawnej dyrekcji Stoczni Gdańskiej przy ul. Doki 1 w Gdańsku,
- kościół Świętych Wojciecha i Stanisława w Kaliszu,
- kamienica przy ul. Poznańskiej 50 w Poznaniu
- kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny Gwiazda Morza w Sopocie.
W kategorii adaptacji obiektów zabytkowych nominacje otrzymały:
- magazyn solny, obecnie Muzeum Regionalne w Drawsku Pomorskim,
- zespół dworca kolejowego, obecnie Miejskie Centrum Kultury, Aktywności i Promocji Gminy "Stacja Kultury" w Świeradowie-Zdroju,
- koszary Bramy Chełmińskiej Twierdzy Toruń - Muzeum Twierdzy Toruń oraz łaźnia, obecnie budynek galeryjno-muzealny przy ul. Bohaterów Westerplatte 2 w Zawierciu.
Nominacje w kategorii rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu uzyskały:
- most kolejowy na rzece Boruji w Bytowie,
- fort VII COLOMB w Poznaniu – Muzeum Martyrologii Wielkopolan,
- zespół pałacowo-parkowy w Rakoniewicach, obecnie siedziba Urzędu Gminy Rakoniewice,
- park pałacowy w Zielonej Górze-Zatoniu.
Nominowani w kategorii zabytków techniki to:
- zespół zakładu hutniczego w Maleńcu,
- wiatrak holender w Pyzdrach,
- młyn wodny, następnie elektryczny, w Wiercicy.
W kategorii architektury i budownictwa drewnianego nominowane zostały:
- dworzec kolejowy, obecnie restauracja "Lokomotywa" w Puszczykowie,
- kościół Świętego Michała Archanioła w Szalowej,
- dom przy pl. Czarnieckiego 10 w Tykocinie,
- willa Koliba – Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza w Zakopanem.
Ogłoszenie zwycięskich obiektów w pozostałych regulaminowych kategoriach konkursu zaplanowano na galę konkursu, która ma się odbyć do końca listopada br. Laureaci i wyróżnieni otrzymają tablice Zabytku Zadbanego, które będą mogli umieścić na obiektach.
