Koniec obaw właścicieli
Od 2 marca 2020 roku do 15 kwietnia 2022 roku w naszym kraju obowiązywał zakaz eksmisji. Z tego właśnie powodu część właścicieli obawiała się wynajmować nieruchomości uchodźcom z Ukrainy.
– Wobec konieczności zapewnienia zakwaterowania uchodźcom wydaje się, że dalsze utrzymywanie zakazu nie tylko stanowi barierę dla zwiększenia podaży mieszkań, ale także zniechęca właścicieli mieszkań do wynajmowania wolnych lokali – mówił jeszcze niedawno Marcin Wiącek, Rzecznik Praw Obywatelskich.
Nowelizacja tzw. specustawy ukraińskiej znosi jednak zakaz eksmisji niezależnie od narodowości najemcy. Oznacza to, że możliwe jest pozbycie się lokatora, który nie wywiązuje się z umowy.
Eksmisja a umowa użyczenia
Umowy użyczenia, które pozwalają na korzystanie z nieruchomości za darmo w zależności od ustanowień umowy (na czas określony lub nieokreślony), są tymi, które zawiera się obecnie najchętniej. Dotyczy to szczególnie uchodźców, którzy nie mają żadnych środków do życia i nie mieli by z czego opłacić czynszu. Jej ewentualne wypowiedzenie określa art. 716 Kodeksu cywilnego.
– Jeżeli biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, jeżeli powierza rzecz innej osobie, nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności, albo jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu [właścicielowi] z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy, użyczający może żądać zwrotu rzeczy (…).
W tych wszystkich przypadkach właściciel może żądać zwrotu mieszkania bez żadnego terminu wypowiedzenia.
Warto jednak wiedzieć, że Kodeks cywilny chroni także uchodźców. Art. 1046 stanowi, że komornik może eksmitować taką osobę tylko do innego lokalu, do którego ma tytuł prawny. Jeżeli takiego nie posiada, musi wstrzymać się z eksmisją do momentu aż gmina nie wskaże dłużnikowi lokalu zastępczego.
Eksmisja a umowa najmu
W przypadku umowy najmu Ukraińcy traktowani są na takich samych zasadach, jak Polacy i inni cudzoziemcy przebywający w naszym kraju. Tak, jak przed pandemią eksmisja możliwa jest jedynie w przypadku, gdy lokator zajmuje nieruchomość bezprawnie, nie płaci czynszu od ponad trzech miesięcy, lub niszczy lokal.
Sąd rozpatrujący eksmisję decyduje o tym, czy osobie przysługuje prawo do lokalu zastępczego. Jeżeli tak, komornik musi wstrzymać się, do momentu aż gmina przydzieli osobie eksmitowanej odpowiednie mieszkanie. Jeżeli takie prawo nie przysługuje lokatorowi, od razu podejmowane są odpowiednie czynności a mieszkaniec jest usuwany. Trzeba jednak pamiętać, że lokatorów chroni jeszcze tzw. okres ochronny, obowiązujący między 1 listopada a 31 marca. Wtedy komornik także musi się wstrzymać.