GUS: Nowe przedsiębiorstwa w Polsce

W ostatnich latach co roku tworzonych jest w Polsce około 200 tys. nowych przedsiębiorstw. Wśród nich dominują małe firmy zatrudniające do 50 osób, a przeważająca większość spośród tych ostatnich to tzw. mikro-przedsiębiorstwa, o liczbie pracowników do 9 osób. Przykładowo, w 2005 roku powstało 211 tys. nowych podmiotów, z czego aż 99 proc. stanowiły właśnie mikro-przedsiębiorstwa. Większość z nich nie zatrudniała pracowników – zatrudnienie w nich znajdowały wyłącznie osoby je tworzące i ewentualnie członkowie rodzin właścicieli.

Przetrwa co czwarty

Jak wynika z opublikowanego niedawno raportu GUS zaledwie 1/4 otwieranych przedsiębiorstw jest w stanie przetrwać na rynku więcej niż rok-dwa. Wyniki badań prowadzonych w latach 2001 – 2006 wyraźnie wskazują, że najtrudniejszy dla nowych firm jest pierwszy rok istnienia – po tym czasie przeciętnie 1/3 firm jest zmuszona do zawieszenia działalności. Ale przetrwanie pierwszego roku nie oznacza jeszcze sukcesu. Niemal 20 proc. przedsiębiorców kończy stratą drugi rok działalności. Oznacza to, że spośród około 200 tys. tworzonych co roku przedsiębiorstw po pięciu latach na rynku funkcjonuje średnio już tylko 28 proc. Najwięcej trudności – w odczuciach przedsiębiorców – wynika z barier typu popytowego, w tym z bardzo dużej konkurencji na rynku (77 proc. firm sygnalizowało tego typu problemy), obniżania cen przez firmy konkurencyjne (60 proc.) oraz niewystarczających środków, jakimi dysponują klienci (48 proc.). Na bariery typu podażowego skarży się zaledwie 5 proc. przedsiębiorców. Dla większości z nich przyczyną kłopotów są niewystarczające fundusze własne, ograniczony dostęp do kredytów oraz trudności w ściąganiu należności od kontrahentów. Co piąte przedsiębiorstwo spośród zgłaszających bariery typu podażowego sygnalizuje brak wykwalifikowanej siły roboczej.

Młodzi z oszczędnościami

Osoby podejmujące działalność to przede wszystkim ludzie młodzi (poniżej 30 roku życia), legitymujący się najczęściej wykształceniem średnim. Decydując się na utworzenie nowej firmy, przedsiębiorcy rozpoczynają działalność nie wymagającą dużych nakładów finansowych – źródłem finansowania dla 80 proc. firm są środki własne, a tylko nieliczne uzyskują kredyt bankowy. Są to głownie firmy o zasięgu lokalnym – jedynie 7 proc. (średnio) z wszystkich nowo tworzonych przedsiębiorstw wchodzi na rynki zagraniczne. Wyjątkami są firmy transportowe (13 proc. z nich działa za granicą), budowlane (11 proc.) oraz obsługujące nieruchomości i firmy (10 proc.).

Handel górą, siła w nieruchomościach

Nowi przedsiębiorcy najczęściej podejmują działalność handlową (ponad 1/3 wszystkich podmiotów), a w dalszej kolejności odpowiednio – związaną z obsługą nieruchomości i firm (18 proc.), działalność budowlaną (11 proc.) i przemysłową (10 proc.). Na podkreślenie zasługuje fakt, że szczególnie szybko przybywa przedsiębiorstw budowlanych – w 2005 roku ich liczba wzrosła aż o 40 proc. w porównaniu z rokiem wcześniejszym. Co więcej, to właśnie ta branża (a także firmy zajmujące się obsługą nieruchomości i firm oraz transportem) cechuje się wyższym niż przeciętny tzw. wskaźnikiem przeżycia.

Opracowanie: Joanna Geisler