Nie da się ukryć, że przez lata Kraków znajdował się w czołówce najbardziej zanieczyszczonych polskich miast. Wysoko plasował się również w rankingach europejskich – wg. IQ Air 2019 World Air Quality Report zajął on 29 miejsce na kontynencie. Stopniowo zaczęło się to zmieniać wraz z wprowadzoną w mieście pod koniec 2019 r. uchwałą antysmogową. Nie są to jednak działania wystarczające. Aby osiągnąć zeroemisyjność, konieczne jest wprowadzenie zmian o znacznie szerszym zasięgu. W tym celu UMK przygotował 2 projekty pilotażowe, skupiające się głównie na transporcie oraz ogrzewaniu budynków. Te czynniki są źródłem największej emisji gazów cieplarnianych. Jakie pomysły na ich wyeliminowanie ma Kraków?
Termomodernizacja budynków
Walka z ubóstwem energetycznym jest bardzo ważnym elementem poprawy jakości powietrza. Stare, nieocieplone domy powodują dużą utratę energii, a tym samym wymagają znacznie większego jej zużycia. Władze miasta przekonują, że termomodernizacja na masową skalę jest niezwykle potrzebna, chociażby dlatego, że pozwoli na stopniowe wprowadzanie OZE jako źródeł energii i ciepła. Ponadto stanowi jeden z elementów dostosowania się do wymogów UE, określonych przez tzw. Zielony Ład. Na pewno potrzebne są zmiany w sieci ciepłownicze. – komentują eksperci w serwisie Newseria. – Myślimy o przebudowie źródeł ciepła na niskoemisyjne, a najlepiej w dłuższej perspektywie zeroemisyjne. Myślimy też o cyfryzacji sieci, nadaniu jej większej elastyczności, żeby można było włączać źródła energii odnawialnej do sieci ciepłowniczej. Na pewno potrzebne są, i to szybko, rozwiązania dotyczące chłodu i klimatyzowania budynków.
Zwiększenie ruchu rowerowego
Krakowianie coraz chętniej wybierają ten środek transportu, szczególnie w ciepłych miesiącach. Skłania do tego chociażby infrastruktura drogowa – ścieżki rowerowe i pieszo-rowerowe oraz kontrapasy o łącznej długości ok. 235 km. W pierwszych tygodniach 2020 r. udział ruchu rowerowego zwiększył się o kilkanaście procent. Do 2030 r. wynik ten ma zostać podwojony. Łącznie chcemy, żeby te aktywne formy podróżowania połączone z komunikacją publiczną stanowiły 75 proc. udziału w podróżach – przekonuje zastępca dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej UMK, Andrzej Łazęcki.
Innowacje społeczne
Pomysły na skuteczną transformację Kraków czerpie od innych europejskich miast, biorących udział w programie Deep Demonstrations. Bez wątpienia są to cenne inspiracje. O kształcie przemian mogą jednak decydować również mieszkańcy. Miasto pod koniec ubiegłego roku uruchomiło specjalny panel obywatelski. Za jego pomocą można dzielić się spostrzeżeniami na temat poprawy wydajności energetycznej oraz zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w codziennych życiu. Specjaliści podkreślają, że całe przedsięwzięcie jest skomplikowaną zmianą systemową, która, by była skuteczna, musi się opierać na kilku stabilnych filarach. Transformacja klimatyczna to bardzo złożony, długotrwały proces. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że interwencje punktowe o charakterze rozproszonym są nieskuteczne i z punktu widzenia celu, jakim jest neutralność klimatyczna, daleko niewystarczające – podsumowuje Łazęcki. Podkreśla również, że do powodzenia podjętych działań konieczna jest współpraca na szczeblu centralnym.
